Mistrzyni haftu kaszubskiego - Aleksandra Lubińska

Mistrzyni haftu kaszubskiego - Aleksandra Lubińska

Mistrzyni haftu kaszubskiego - Aleksandra Lubińska

Kwota dotacji:  20000zł

Całkowity koszt realizacji projektu: 21800zł

Dofinansowano ze środków MKiDN

Program: Kultura Ludowa i Tradycyjna


Haft ma na Kaszubach długą tradycję, która sięga początków XIII w. W tak długim okresie wykształciły się różne szkoły haftu kaszubskiego. Nowe ośrodki, powstające na Kaszubach, zaczęły tworzyć na podstawie istniejącego wzornictwa, swoje własne, które pozwoliło na rozróżnienie poszczególnych szkół.

Na terenie powiatu chojnickiego, wykształcił się ośrodek opierający się na szkole żukowskiej. Etnografowie i znawcy kultury ludowej zauważyli jednak, iż hafty z tego regionu różnią się od tradycyjnej szkoły żukowskiej. W literaturze przedmiotu zaczęła pojawiać się terminy „szkoła chojnicka”, „hafty charakterystyczne dla regionu chojnickiego”. W haftach tych odnaleźć można dużo koloru niebieskiego, kosztem barwy czerwonej, której poza drobnymi wisienkami nie ma prawie wcale. Szkoła chojnicka wyróżnia się przede wszystkim drobnymi, delikatnymi wzorami, subtelnymi kompozycjami i charakterystycznymi drobniutkimi, okrągłymi, dzielonymi listkami, wyszywanymi nicią o kolorze zgniłej zieleni. Niektóre hafty szkoły chojnickiej wykonywane są w siedmiu tradycyjnych barwach haftu kaszubskiego oraz z wykorzystaniem barwy białej, która pozwala tworzyć uczennicom tej szkoły niepowtarzalne kompozycje.

Jedną z prekursorek szkoły chojnickiej była p. Aleksandra Lubińska – wybitna artystka ludowa, instruktorka haftu kaszubskiego i artystycznego, o której w następujący sposób wypowiedziała się p. Wanda Szkulmowska: „Pani Aleksandra Lubińska była jedną z najwybitniejszych hafciarek kaszubskich w regionie chojnickim. Jej prace zawsze przynosiły jej najwyższe wyróżnienia. Wykonywała na płótnie hafty w tonacji niebieskiej (serwety, obrusy i in.) oraz na aksamicie kopie tradycyjnych czepców złotnic. Za swą twórczość otrzymała m.in. nagrodę premiera RP dla wybitnych artystów ludowych (rok 1987). Ogromnie cenna dla regionu była również działalność Aleksandry Lubińskiej, jako instruktorki haftu kaszubskiego. Prowadziła Koło Haftu Kaszubskiego im. Albina Makowskiego w Chojnicach, uczyła także haftu na kursach w kilkunastu miejscowościach na terenie powiatu chojnickiego. Wiele jej "uczennic" osiągnęło także mistrzostwo we własnej twórczości hafciarskiej. Była to wielka praca i znakomite jej efekty.”

Dzięki ożywionej działalności instruktorskiej p. Aleksandry jeszcze w latach 90 – tych prężnie działały w powiecie chojnickim koła hafciarskie ich członkinie zajmowały czołowe miejsca w wielu konkursach, a unikatowe prace znajdowały nabywców wśród kolekcjonerów i muzeów. Wzory chojnickie były wtedy „żywe”. Aleksandra Lubińska bardziej zaawansowanym hafciarkom pomagała w komponowaniu własnych wzorów, mniej wprawnym dawała do przerysowywania własne kompozycje. Gdy w latach 90-tych, ze względu na swój wiek zaczęła wycofywać się z zawodu, tradycje hafciarskie zaczęły w regionie chojnickim zanikać. W chwili, gdy w 2013r. szukaliśmy osób, które haftują jeszcze wykorzystując w swoich pracach wzory chojnickie, okazało się, że robi to tylko kilkuosobowa grupa jej uczennic, które ze względu na swój wiek i stan zdrowia nie są w stanie podjąć się działalności instruktorskiej. Próbę taką, po ponad 20-letniej przerwie, podjęła p. Aleksandra Lubińska. Ta ponad 80-letnia kobieta sprawiła, że zarówno hafciarstwo, jak i wzory chojnickie zaczęły być z powrotem kultywowane w naszym regionie.

Fakt ten jest tym bardziej znaczący, że tradycja haftowania wzorami chojnickimi, to jedyny przejaw niematerialnego dziedzictwa kulturowego Kaszub, który istnieje wyłącznie w regionie Ziemi Chojnickiej i Zaborskiej a także jedyny, który wykształcił się na tym terenie.

Niezbędne są działania, dzięki którym p. Aleksandra Lubińska przekaże swoją pełną wiedzę i umiejętności hafciarskie następnemu pokoleniu. Proces ten winien odbywać się w sposób tradycyjny – podczas wspólnych spotkań w bardzo małej grupie osób, wywodzących się z tej samej wspólnoty i kultury lokalnej, gdzie „mistrz” będzie w sposób bezpośredni szkolił „uczniów”.

Z tego też powodu został opracowany projekt pn.: „Mistrzyni haftu kaszubskiego - Aleksandra Lubińska”, którego głównym celem jest międzypokoleniowy przekaz unikatowej wiedzy i umiejętności z zakresu haftu zagrożonymi zanikiem kaszubskimi wzorami charakterystycznymi dla regionu chojnickiego.

Zachowanie tych unikatowych wzorów i spowodowanie, iż będą one w tradycyjnej formie przekazane następnemu pokoleniu jest priorytetem tego projektu. W efekcie realizacji zadani wzrośnie też świadomość tożsamości kulturowej osób biorących udział w działaniach bezpośrednich, jak i beneficjentów, którzy zetkną się z projektem podczas działań promujących zadanie.

Zapisz siędo naszego newslettera!

Do góry

Nasza strona korzysta z plików cookies!Korzystamy z ciasteczek wyłącznie, aby zapewnić właściwe funkcjonowanie strony oraz w celach statystycznych. Możesz w każdej chwili zmienić preferencje ciasteczek dla witryny w ustawieniach Twojej przeglądarki.

Rozumiem