Uniwersalna klasyfikacja dziesiętna, czyli UKD jest to system klasyfikacji zbiorów bibliotecznych. Na podstawie Klasyfikacji Dziesiętnej Deweya dwóch prawników belgijskich: Paul Otlet i Henrie La Fontaine dokonali modyfikacji, i tak oto powstało UKD. Modyfikacja ta ukazywała się w zeszytach w języku francuskim w latach 1897–1905. W 1907 roku Institut International de Documentation (IID) opublikował stereotypowy przedruk pod tytułem Manuel du repertoire bibliographique universel, który uznano za pierwsze wydanie UKD.
Klasyfikacja ta wygląda w następujący sposób:
7 – SZTUKA. ROZRYWKI. SPORT <-Dział główny
…
- 79 – Rozrywki. Teatr. Zabawy. Gry. Sport <-Poddział klasy I
- 791 – Rozrywki i widowiska publiczne <-Poddział klasy II
- 791.4 – Film <-Poddział klasy III
- 792 – Teatr
- 793/794 – Rozrywki towarzyskie. Zabawy. Gry
- 796/799 – Sport
- 791 – Rozrywki i widowiska publiczne <-Poddział klasy II
Oprócz działów głównych, które obejmują numerację 0-9, istnieją tak zwane tablice pomocnicze, których symbole pomagają w określeniu języka, formy, miejsca, rasy, narodowości, grupy etnicznej, czasu (np. 821.111(73)-3”20” – Powieść amerykańska 20 w.)
Dzieje klasyfikacji dziesiętnej w Polsce liczą sobie już ponad wiek. Pierwszą polską biblioteką stosującą system dziesiętny była Biblioteka Publiczna m.st. Warszawy. W początkowym okresie działania Biblioteki posługiwano się Klasyfikacją Dziesiętną Deweya (KDD). Jednak bardzo szybko(1909 rok) Instytut Bibliograficzny Biblioteki Publicznej nawiązał współpracę z Międzynarodowym Instytutem Bibliograficznym w Brukseli, aby udostępniać informacje naukowe z zagranicy w kraju i popularyzować osiągnięcia polskie.
Prawdziwie powszechną akceptację Uniwersalna Klasyfikacja Dziesiętna zyskała w okresie powojennym, stając się najszerzej wykorzystywanym systemem opracowania rzeczowego i prowadzenia katalogów – zwłaszcza w bibliotekach powszechnych. Obecnie UKD powoli zamiera, głównie ze względu na komputeryzację Bibliotek i wykorzystywanie w opisach języka quasi-naturalnego, tzn. haseł przedmiotowych (JHP; Deskryptory)
Jeśli chcą się Państwo dowiedzieć, w jaki sposób UKD i JHP funkcjonuje w naszej Bibliotece, to zapraszamy do obejrzenia odcinka 3 serii „Zasmakuj w Bibliotece”!